Türkiye'nin merkezi yönetim bütçe gelirleri, Eylül 2024 itibarıyla 831 milyar 603 milyon lira olarak bulunurken, bütçe giderleri 932 milyar 68 milyon lira olarak gerçekleşti. Böylece 2024 yılı için 9 aylık bütçe açığı 1 lirayı aşmış oldu.Hazine ve Maliye Bakanlığı, Eylül ayına ait bütçe gerçekleşmeleri raporunu açıkladı. Rapora göre, Eylül 2023'te merkezi yönetim bütçe giderleri 570 milyar 482 milyon lira iken, bu yılın Eylül ayında yüzde 63,4 oranında artış göstererek 932 milyar 68 milyon liraya ulaştı. 2024 yılı için merkezi yönetim bütçe giderleri öngörüsü 11 programı 89 milyar 37 milyon lira olarak belirlenmiş olup, bu bütçenin yüzde 8,4'ü kullanılmıştı.Faiz Dışı Denge ve Artan Kişisel Giderleri
Faiz dışı denge, geçen yıl Eylül ayında 58 milyar 454 milyon lira açık verirken, bu yıl aynı ayda 48 milyar 213 milyon lira fazla olarak kaydedildi. Faiz hariç bütçe giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 56,8 artarak 783 milyar 390 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç giderlerin bütçenin ödeneklerine göre gerçekleşme oranı, 2023'te yüzde 10,1 iken, geçen ay bu oran yüzde 8 olarak hesaplandı.Eylül ayındaki kişisel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 82,5 artarak 245 milyar 204 milyon lira oldu. Personel giderleri için bütçede sunulan 2 adet 553 milyar 495 milyon lira ödenen yüzde 9,6'sı ödendi. Ayrıca sosyal güvenlik hizmetlerine yönelik devlet primi giderleri de Eylül ayında geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 75,5 artışla 30 milyar 458 milyon liraya yükseldi; bu kalem için bütçede sağlanan 312 milyar 451 milyon lira ödenen yüzde 9,7'si kaydedildi.Faiz Giderlerinde Dikkat Çeken Artış
Eylülde, mal ve hizmet alım giderleri için bütçede sunulan 679 milyar 766 milyon lira ödenen yüzde 10'u harcandı. Bu dönemde mal ve hizmet alım giderleri yüzde 62,7 artışla 68 milyar 256 milyon lira olarak gerçekleşti. Cari transferler Eylül aylarında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 56,9 artarak 332 milyar 578 milyon lira oldu; Bütçede kayıt 4 kural 266 milyar 709 milyon lira ödenen yüzde 7,8'i kaydetti.Ayrıca faiz giderleri geçen yıl aynı ayına göre yüzde 110,1 oranında artış göstererek 148 milyar 678 milyon liraya ulaştı.Bütçe Gelirlerinde Yüzde 88,5 Artış
Merkezi yönetim bütçe gelirleri, Eylül 2023'te 441 milyar 265 milyon liraya yükselirken, bu yıl aynı dönemde yüzde 88,5 artışla 831 milyar 603 milyon liraya yükseldi. Bütçe tahminine göre, bütçe gelirlerinin Eylül ayı gerçekleşme oranı 2023'te yüzde 9, bu yıl ise yüzde 9,9 olarak hesaplandı. Vergi gelirleri tahsilatı, Eylül 2023'e göre yüzde 89,6 artarak 732 milyar 244 milyon liraya çıktı.Genel bütçe vergi dışı diğer gelirler ise yüzde 79,4 artışla 83 milyar 616 milyon lira oldu. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 12 milyar 930 milyon lira, yönetim ve idarenin gelirleri ise 2 milyar 813 milyon lira olarak kaydedildi.Vergi türleri Eylül'de gelir vergisi yüzde 119, kurumlar vergisi yüzde 1056,5, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 62,4, özel tüketim vergisi yüzde 28,7, banka ve sigorta işlemleri ücreti yüzde 136,4, ithalde alınan katma değer Vergi yüzde 18,4, damga vergisi yüzde 84,9, harçlar yüzde 52,6 ve diğer vergiler tahsilatı yüzde 14,2 oranında artış gösterdi.Ocak-Eylül Dönemindeki Bütçe Gerçekleşmeleri
Ocak-Eylül 2023 döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri 3 seans 952 milyar 585 milyon lira iken, bu yıl aynı dönemde yüzde 81,1 artışla 7 satışla 158 milyar 637 milyon liraya yükseldi. Böylece 2024 yılı için merkezi yönetim bütçe giderleri öngörüsü olan 11 adet 89 milyar 37 milyon lira ödenen yüzde 64,6'sı kullanılmış oldu.Faiz hariç bütçe giderleri, Ocak-Eylül döneminde geçen yılın aynı göstergeleri karşılaştırması yüzde 79,4 artarak 6 hastalık 245 milyar 951 milyon lira olarak kaydedildi. Bu dönemdeki personel giderleri yüzde 108,8 artışla 2 kullanım 6 milyar 736 milyon lira olurken, kişisel harcamaları için bütçede kayıt 2 tedavi yönteminde 553 milyar 495 milyon lira ödenerek yüzde 78,6'sı sağlandı.Sosyal güvenlik kurumlarına devletin primi giderleri, bu dönemde geçen yılın aynı verilerine göre yüzde 80 artarak 246 milyar 567 milyon lira oldu ve bütçede ödenen 312 milyar 451 milyon lira yüzde 78,9'u harcandı.Ayrıca Ocak-Eylül döneminde mal ve hizmet alım giderleri için bütçede sunulan 679 milyar 766 milyon lira ödenen yüzde 66,9'u ödenmişti. Bu dönemde mal ve hizmet alım giderleri yüzde 65,9 artışla 454 milyar 468 milyon lira olarak gerçekleşti.Sonuç olarak, Türkiye'nin bütçe açıkları ve artan giderleri, ekonomik durum ve mali politikalar üzerinde önemli kalıcılığa sahip olmayı sürdürüyor.
Faiz dışı denge, geçen yıl Eylül ayında 58 milyar 454 milyon lira açık verirken, bu yıl aynı ayda 48 milyar 213 milyon lira fazla olarak kaydedildi. Faiz hariç bütçe giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 56,8 artarak 783 milyar 390 milyon liraya yükseldi. Faiz hariç giderlerin bütçenin ödeneklerine göre gerçekleşme oranı, 2023'te yüzde 10,1 iken, geçen ay bu oran yüzde 8 olarak hesaplandı.Eylül ayındaki kişisel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 82,5 artarak 245 milyar 204 milyon lira oldu. Personel giderleri için bütçede sunulan 2 adet 553 milyar 495 milyon lira ödenen yüzde 9,6'sı ödendi. Ayrıca sosyal güvenlik hizmetlerine yönelik devlet primi giderleri de Eylül ayında geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 75,5 artışla 30 milyar 458 milyon liraya yükseldi; bu kalem için bütçede sağlanan 312 milyar 451 milyon lira ödenen yüzde 9,7'si kaydedildi.Faiz Giderlerinde Dikkat Çeken Artış
Eylülde, mal ve hizmet alım giderleri için bütçede sunulan 679 milyar 766 milyon lira ödenen yüzde 10'u harcandı. Bu dönemde mal ve hizmet alım giderleri yüzde 62,7 artışla 68 milyar 256 milyon lira olarak gerçekleşti. Cari transferler Eylül aylarında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 56,9 artarak 332 milyar 578 milyon lira oldu; Bütçede kayıt 4 kural 266 milyar 709 milyon lira ödenen yüzde 7,8'i kaydetti.Ayrıca faiz giderleri geçen yıl aynı ayına göre yüzde 110,1 oranında artış göstererek 148 milyar 678 milyon liraya ulaştı.Bütçe Gelirlerinde Yüzde 88,5 Artış
Merkezi yönetim bütçe gelirleri, Eylül 2023'te 441 milyar 265 milyon liraya yükselirken, bu yıl aynı dönemde yüzde 88,5 artışla 831 milyar 603 milyon liraya yükseldi. Bütçe tahminine göre, bütçe gelirlerinin Eylül ayı gerçekleşme oranı 2023'te yüzde 9, bu yıl ise yüzde 9,9 olarak hesaplandı. Vergi gelirleri tahsilatı, Eylül 2023'e göre yüzde 89,6 artarak 732 milyar 244 milyon liraya çıktı.Genel bütçe vergi dışı diğer gelirler ise yüzde 79,4 artışla 83 milyar 616 milyon lira oldu. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 12 milyar 930 milyon lira, yönetim ve idarenin gelirleri ise 2 milyar 813 milyon lira olarak kaydedildi.Vergi türleri Eylül'de gelir vergisi yüzde 119, kurumlar vergisi yüzde 1056,5, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 62,4, özel tüketim vergisi yüzde 28,7, banka ve sigorta işlemleri ücreti yüzde 136,4, ithalde alınan katma değer Vergi yüzde 18,4, damga vergisi yüzde 84,9, harçlar yüzde 52,6 ve diğer vergiler tahsilatı yüzde 14,2 oranında artış gösterdi.Ocak-Eylül Dönemindeki Bütçe Gerçekleşmeleri
Ocak-Eylül 2023 döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri 3 seans 952 milyar 585 milyon lira iken, bu yıl aynı dönemde yüzde 81,1 artışla 7 satışla 158 milyar 637 milyon liraya yükseldi. Böylece 2024 yılı için merkezi yönetim bütçe giderleri öngörüsü olan 11 adet 89 milyar 37 milyon lira ödenen yüzde 64,6'sı kullanılmış oldu.Faiz hariç bütçe giderleri, Ocak-Eylül döneminde geçen yılın aynı göstergeleri karşılaştırması yüzde 79,4 artarak 6 hastalık 245 milyar 951 milyon lira olarak kaydedildi. Bu dönemdeki personel giderleri yüzde 108,8 artışla 2 kullanım 6 milyar 736 milyon lira olurken, kişisel harcamaları için bütçede kayıt 2 tedavi yönteminde 553 milyar 495 milyon lira ödenerek yüzde 78,6'sı sağlandı.Sosyal güvenlik kurumlarına devletin primi giderleri, bu dönemde geçen yılın aynı verilerine göre yüzde 80 artarak 246 milyar 567 milyon lira oldu ve bütçede ödenen 312 milyar 451 milyon lira yüzde 78,9'u harcandı.Ayrıca Ocak-Eylül döneminde mal ve hizmet alım giderleri için bütçede sunulan 679 milyar 766 milyon lira ödenen yüzde 66,9'u ödenmişti. Bu dönemde mal ve hizmet alım giderleri yüzde 65,9 artışla 454 milyar 468 milyon lira olarak gerçekleşti.Sonuç olarak, Türkiye'nin bütçe açıkları ve artan giderleri, ekonomik durum ve mali politikalar üzerinde önemli kalıcılığa sahip olmayı sürdürüyor.