Türkiye'de Kartlı Ödemelerde Dönüşüm: Dijitalleşme ve Enflasyonun Rolü

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, kartlı harcama tercihlerindeki son eğilimleri inceleyen bir analiz yayımladı. Analizde, dijitalleşme ve yüksek enflasyonun, kredi kartı kullanımını nasıl artırdığına dair önemli veriler paylaşıldı.

Analizde, dijital ödeme kanallarının yaygınlaşmasının yanı sıra, enflasyonun artışının nakit taşıma maliyetlerini yükselttiği vurgulandı. Bu durum, tüketicilerin banka ve bireysel kredi kartlarına yönelmesini sağladı. Kredi kartları, sundukları nakit avans ve vadeli ödeme imkânlarıyla, tüketicilere borçlanma fırsatı sunarak bu eğilimi destekliyor.

Türkiye'de yaklaşık 28 milyon aktif kredi kartı kullanıcısı bulunduğu belirtildi. Toplam kartlı harcama hacmi ise 12,8 trilyon Türk lirasına ulaştı. 2021 yılından 2023 yılına kadar, faiz oranlarının enflasyonun altında kalması, kredi kartı bakiyelerindeki hızlı artışta önemli bir rol oynadı. Bunun yanı sıra, kartlı ödeme yöntemlerinin sağladığı kolaylık ve salgın döneminde temassız ödeme tercihlerinin artışı da etkili oldu.

Kovid-19 pandemisi sonrası dönemde, kredi kartı ile yapılan işlem adedinin önemli ölçüde arttığı kaydedildi. 2015 yılında ayda sadece 2 milyon temassız ödeme işlemi yapılırken, bu sayı günümüzde 1 milyar adetin üzerine çıktı. Temassız ödemelerin yaygınlaşması, kart kullanımının artmasında önemli bir etken haline geldi.

Banka ve kredi kartı ile yapılan harcamaların hane halkı tüketimindeki payının artışı dikkat çekiyor. Banka kartlarıyla yapılan harcamaların toplam tüketim içindeki payı yüzde 10'un üzerine, taksitsiz kredi kartı payı ise yüzde 34'e yükseldi. Bu durum, kartlı ödemelerin günlük harcamalar içindeki önemini gösteriyor.

Analizde, kredi kartı harcamalarının yaklaşık dörtte üçünün taksitsiz olarak yapıldığı ve nakit avans kullanım hacminin toplam kartlı harcamalarda düşük bir paya sahip olduğu vurgulandı. Bu durum, kredi kartlarının borçlanma amacıyla kullanılma eğiliminin düşük olduğunu gösteriyor. Enflasyon, tüketici davranışlarını değiştirerek, günlük işlemlerde nakit yerine kart kullanımını artırdı.

Merkez Bankası'nın analizinde, kart kullanımındaki artışın borçlanma ihtiyaçlarından bağımsız olduğu, harcama davranışındaki değişiklikleri yansıttığı belirtildi. Ekonomi politikası yapıcılarının bu davranış değişikliklerini dikkate alması gerektiği vurgulandı. Tüketicilerin kart kullanımında sağladıkları kolaylık, Türkiye'nin dijital ödeme sistemlerine geçişini hızlandıracak gibi görünüyor.

Bu eğilimler, Türkiye’nin finansal sisteminde önemli değişikliklere yol açacak ve gelecekteki harcama alışkanlıklarını şekillendirecektir. Dijitalleşme süreci, tüketicilere daha fazla seçenek sunarken, enflasyonun etkileri de harcama davranışlarını etkilemeye devam edecektir.