Trump ve Netanyahu'nun Gazze Üzerindeki Planı: Doğalgaz Rezervleri ve Zorunlu Göç Senaryosu

ABD eski Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray'da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu kabul ederek Gazze ile ilgili dikkat çeken açıklamalarda bulundu. Trump, Gazze'nin artık büyük bir yıkım alanına dönüştüğünü belirterek, Filistinlilerin başta Mısır ve Ürdün olmak üzere komşu ülkelerde inşa edilecek yeni yerleşim bölgelerine yerleştirilmesinin daha iyi olacağını savundu. Bu sözler, filistin halkının zorunlu göçe tabi tutulması ve bölgenin tamamen İsrail kontrolüne geçmesi anlamına geldiği için büyük tepkilere neden oldu.

Gazze'nin Doğalgaz Rezervleri ve İşgal Planının Arka Planı

Trump ve Netanyahu'nun üzerinde durduğu planın temelinde, Gazze açıklarında yer alan 38 milyar metreküplük doğalgaz rezervleri olduğu iddia ediliyor. Değeri yaklaşık 4 milyar dolar olan bu rezervlerin İsrail tarafından güvenlik gerekçeleriyle çıkarılamadığı, ancak Gazze'nin Filistinlilerden arındırılması halinde bu doğalgazın çıkarılarak İsrail ve müttefikleri arasında pay edileceği belirtiliyor.

Gazze Açıklarındaki Doğalgaz Rezervlerinin Geçmişi

Gazze açıklarındaki doğalgaz yatakları, 1999 yılında keşfedildi. Aynı yıl, dönemin Filistin lideri Yaser Arafat yönetimi ile British Gas Group (BG) arasında bir sözleşme imzalandı. Bu anlaşma kapsamında 2000 yılında bölgede iki kuyu açıldı. Ancak 2001 yılında İsrail Başbakanı Ariel Şaron, gaz rezervlerinin İsrail'e ait olduğunu iddia ederek, İsrail'in Filistin gazını satın almayacağını duyurdu ve 2003 yılında anlaşmayı veto etti.

2007 yılında dönemin İsrail Başbakanı Ehud Olmert, yeni bir anlaşma yapılabileceğini öne sürdü. Ancak İsrail savunma yetkilileri, doğalgaz gelirlerinin Hamas'a aktarılacağı gerekçesiyle anlaşmaya karşı çıktı. Aralık 2007'de British Gas, İsrail ile müzakerelerden çekildi ve 2008'de yeniden başlatılan görüşmeler de sonuçsuz kaldı.

2015 yılına gelindiğinde Filistin Yönetimi, British Gas ile müzakereleri yeniden başlatarak doğalgaz sahalarındaki hissesini yüzde 10'dan yüzde 17,5'e çıkardı. 2016 yılında Shell, British Gas'ın yüzde 55 hissesini satın aldı. Ancak İsrail’in engellemeleri nedeniyle Shell de 2017’de konsorsiyumdan ayrılma talebinde bulundu.

Bunun üzerine Filistin Yatırım Fonu, Shell'in hisselerini devralacak yeni bir yatırımcı arayışına girdi. 2021 yılında Filistin Yönetimi, Mısır’ın devlet şirketi EGAS ile görüşmelere başladı ve Şubat 2021’de Gazze doğalgazının geliştirilmesine ilişkin bir mutabakat zaptı imzalandı. İsrail, Haziran 2023'te bu konunun taraflarla görüşülebileceğini duyurdu ancak somut bir gelişme yaşanmadı.

Filistin’in Çabaları Sonuç Vermedi

Son 24 yıldır Filistin tarafının, Gazze açıklarındaki doğalgaz rezervlerinden faydalanma çabaları sonuçsuz kaldı. İsrail, özellikle 2007 yılında Hamas'ın Gazze’de yönetimi ele geçirmesinin ardından, bölgedeki doğalgaz yataklarının geliştirilmesini çeşitli şartlara bağladı ve süreci bilinçli olarak zamana yaydı. Bunun sonucunda, Gazze’ye yönelik enerji ve su ambargosu devam etti.

İsrail'in Doğalgazın Çıkarılmasını Engelleme Nedenleri

Gazze açıklarındaki doğalgazın çıkarılmasının çeyrek asırdır engellenmesi, İsrail'in Filistin'i ekonomik olarak kontrol altında tutma politikasıyla doğrudan ilişkilendiriliyor. Bu doğalgaz rezervlerinin kullanılması, Gazze'nin enerji ihtiyacının büyük ölçüde karşılanmasını sağlayarak İsrail’e olan bağımlılığı azaltacaktı.

Şu anda Gazze, içme suyu ve enerji konusunda büyük ölçüde İsrail’e bağımlı durumda. Gazze Şeridi, yeraltı suyu kuyuları ve deniz suyu arıtma tesisleriyle su ihtiyacını karşılamaya çalışıyor. Ancak bu tesislerin çalışması için gerekli enerji kaynakları İsrail’in kontrolü altında. İsrail, elektrik ve yakıt girişlerini kısıtlayarak Gazze’nin su teminini de zorlaştırıyor.

Uzmanlara göre, Filistin devletinin de ortaklığıyla bu doğalgaz rezervlerinin çıkarılması durumunda, Filistin’in en az 15 yıl boyunca doğalgaz ihtiyacını karşılayacağı ve artan gazdan ciddi gelir elde edebileceği belirtiliyor. Ancak Gazze’nin kuzeyinin İsrail tarafından tamamen işgal edilmesi, Filistin’i bu gelirden mahrum bırakacak ve İsrail’in enerji üzerindeki kontrolünü daha da artıracaktır.

Sonuç ve Uluslararası Tepkiler

Trump ve Netanyahu’nun Gazze’ye yönelik açıklamaları ve doğalgaz rezervleriyle ilgili planlar, Filistin halkının zorla göç ettirilmesi iddialarıyla birlikte büyük tepki topladı. Bölgedeki gelişmeler, Filistin’in ekonomik ve enerji bağımsızlığını kazanmasını engellemeye yönelik bir strateji olarak değerlendiriliyor.

Filistinli yetkililer, Gazze’deki doğal kaynakların gasp edilmemesi için uluslararası kamuoyuna çağrıda bulunurken, İsrail’in Filistin üzerindeki ekonomik ve siyasi kontrolünü sürdürme girişimlerine karşı diplomatik ve hukuki adımlar atılması gerektiğini belirtiyor.