Trump'tan İlk Açıklama: "Şara'yla Görüşmem Çok İyiydi"

ABD Başkanı Donald Trump, Ortadoğu turunun ikinci gününde Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da Suriye Devlet Başkanı Ahmed el-Şara ile bir araya geldi. Bu tarihi buluşma, iki ülke arasında 25 yıl sonra gerçekleştirilen ilk resmi görüşme olma özelliğini taşıyor. Görüşmeye, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman da ev sahipliği yaparken, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise toplantıya Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nden telekonferans yöntemiyle katıldı.

Görüşmenin ardından kısa bir açıklama yapan Başkan Trump, "Şara ile görüşmem çok iyiydi" ifadelerini kullandı. Trump’ın bu açıklaması, taraflar arasında diplomatik ilişkilerin yeniden tesis edilmesi açısından önemli bir sinyal olarak değerlendirildi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan da çevrim içi toplantıda yaptığı konuşmada, ABD’nin Suriye’ye yönelik yıllardır uyguladığı yaptırımları kaldırma kararını “tarihi önemde” olarak nitelendirdi. Erdoğan, bu adımın, Suriye’ye benzer şekilde yaptırım uygulayan diğer ülkelere de örnek teşkil edeceğine inandığını belirtti.

Trump, Suriye ile gerçekleştirilen görüşme kapsamında, ülkeye yaklaşık 50 yıl önce uygulamaya konulan ve ekonomisini büyük ölçüde felç eden yaptırımların kaldırılacağını duyurdu. Ancak bu kararın karşılığında, Suriye lideri el-Şara’dan bazı koşulları yerine getirmesi talep edildi. Bunlar arasında, ülkedeki yabancı teröristlerin sınır dışı edilmesi ve ABD’nin IŞİD’e karşı yürüttüğü mücadeleye aktif destek verilmesi yer alıyor. Trump, yaptırımların kaldırılmasının Suriye için "yeniden büyük bir ülke olma şansı" anlamına geldiğini söyledi. Esad ailesinin yaklaşık bir asır süren otoriter yönetiminin ardından atılan bu adımın önemine vurgu yaptı.

Bilindiği üzere, Suriye’nin eski Devlet Başkanı Beşar Esad, Aralık ayında el-Şara liderliğindeki isyancı grupların düzenlediği ani bir saldırı sonrası ülkeyi terk etmiş, böylece 24 yıllık Esad rejimi sona ermişti. Ancak Ahmed el-Şara’nın geçmişi, ABD ile oldukça çalkantılı. El-Şara, bir dönem “Ebu Muhammed el-Colani” adıyla biliniyor ve El-Kaide saflarında ABD’ye karşı savaştığı biliniyor. Irak’ta yakalanmasının ardından yıllarca ABD hapishanelerinde tutulmuştu. Hatta bir dönem ABD yönetimi, el-Şara’nın yerini bildirene 10 milyon dolar ödül vadetmişti. Günümüzde bile Irak’ta terör suçlarından dolayı hakkında yakalama kararı bulunuyor.

Trump’ın Suriye ziyaretinin hemen öncesinde Suudi Arabistan’la büyük bir anlaşmaya imza atıldı. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya göre, ABD, Suudi Arabistan’a 142 milyar dolarlık silah satışı gerçekleştirecek. Bu silah anlaşması, Trump’ın Riyad’a inişinin ardından imzalanan toplam 600 milyar dolarlık ekonomik paketin bir parçasını oluşturuyor.

Trump, Riyad’daki temasları sırasında İran’a da çok net bir mesaj verdi. İran’ın ya nükleer silah programından vazgeçerek barışçıl ilişkileri ve ekonomik iş birliğini tercih etmesi gerektiğini, ya da savaş hazırlığı yapması gerektiğini söyledi. Aksi takdirde, ABD’nin İran’a karşı "maksimum baskı" uygulayacağını ve ülkenin ihracatını sıfıra indirmeyi hedeflediğini belirtti.

ABD ile Suudi Arabistan arasında imzalanan anlaşma, enerji, madencilik, uzay ve spor gibi farklı alanları da kapsıyor. Trump’ın ziyareti sırasında SpaceX’in sahibi Elon Musk, yatırım devi BlackRock ve çip üreticisi Nvidia gibi büyük şirketlerin üst düzey yöneticileri de bölgeye geldi. Trump, Suudi Arabistan’ın fiili lideri Prens Muhammed bin Selman tarafından kraliyet töreniyle karşılandı. Bu ziyaret, Trump’ın ikinci başkanlık dönemindeki ilk resmi yurt dışı gezisi oldu. Trump, 2016’daki ilk başkanlık döneminde de ilk resmi ziyaretini yine Suudi Arabistan’a gerçekleştirmişti.

Ortadoğu turunun devamında Trump’ın gündeminde İran’ın nükleer programı, İsrail-Gazze çatışması ve petrol fiyatları yer alıyor. Ayrıca, Körfez ülkelerinden ABD’ye yeni yatırımlar çekme amacıyla çeşitli görüşmeler yapılması planlanıyor.

Başkan Trump, Perşembe günü Türkiye’yi ziyaret ederek Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’yi bir araya getirme konusunda ev sahipliği yapmaya hazır olduğunu da açıkladı.