SGK'dan Kayıt Dışı İstihdama Karşı Yoğun Denetim

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Başkanı Raci Kaya, kayıt dışı istihdamla mücadele kapsamında yürütülen denetim faaliyetlerine ilişkin kapsamlı bilgiler paylaştı. Kaya, geçtiğimiz yıl ve 2025 yılının ilk dört ayında toplamda 154 bin 445 iş yerinde denetim yapıldığını açıkladı. Bu denetimlerin sonucunda 2024 yılında toplam 2 milyar 36 milyon 732 bin 167 lira tutarında idari para cezası uygulandığını belirtti.

Sosyal Güvenlik Haftası dolayısıyla değerlendirmelerde bulunan sgk Başkanı Kaya, SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı’nın tek çatı altında toplanmasıyla gerçekleştirilen sosyal güvenlik reformunun 16 Mayıs 2006’da yürürlüğe girdiğini hatırlattı. Her yıl 16 Mayıs’ı içine alan haftanın Sosyal Güvenlik Haftası olarak kutlandığını belirten Kaya, bu tür günlerin toplumda farkındalık oluşturmak, bilgilendirme ve bilinçlendirme açısından önemli olduğunu söyledi. Kaya, Sosyal Güvenlik Haftası kapsamında SGK’nin tanıtımını yapmak ve sosyal güvenlik bilincini artırmak amacıyla toplumun tüm kesimlerine ulaşmayı hedeflediklerini ifade etti.

Sosyal Güvenlik Haftası’nın Teması: “Kayıtlı Çalış, Güvenli Yaşa”

Kaya, bu yılki haftanın temasını “Kayıtlı çalış, güvenli yaşa” olarak belirlediklerini söyledi. Bu sloganla kayıt dışı istihdama dikkat çekmeyi ve kamuoyunda farkındalık oluşturmayı amaçladıklarını ifade etti. Kayıt dışı çalışmanın, kişilerin sağlık ve diğer sosyal güvenlik hizmetlerinden faydalanmasını engellediğini belirten Kaya, kayıtlı çalışmanın gelecek güvencesi için temel koşul olduğunu vurguladı. Güçlü bir sosyal güvenlik kurumunun, güçlü bir ülke anlamına geldiğini ifade eden Kaya, kayıtlı istihdamın bu yapının temel taşlarından biri olduğunu söyledi.

Kayıt Dışı İstihdamla Mücadelede Beş Ana Strateji

SGK Başkanı Kaya, kayıt dışı istihdamla mücadele kapsamında yürütülen çalışmaların beş temel strateji altında toplandığını belirtti. Bu stratejilerin başında, kamu kurumları ile yapılan bilgi ve veri paylaşımı sayesinde yürütülen çapraz kontrol mekanizması yer aldı. Kaya, bankalar da dahil olmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarından kişilerin mesleki bilgilerini periyodik olarak temin ettiklerini, bu bilgilerin SGK veri tabanı üzerinden incelendiğini ve böylece sahaya çıkmadan sigortasız çalışanların tespit edilebildiğini kaydetti.

3 Bin Denetmen Görevde, Risk Analizli Denetim Sistemi Uygulanıyor

Denetim faaliyetlerinin etkinliğini artırmak amacıyla kurum bünyesindeki denetim personeli sayısının artırıldığını ifade eden Kaya, yaklaşık 3 bin müfettiş ve denetmenin görev yaptığını belirtti. Denetimlerde artık rastgele yöntem yerine, risk analizine dayalı model kullanıldığını açıklayan Kaya, bu sayede en riskli sektörlerin ve iş yerlerinin tespit edilerek denetimlerin daha etkili bir şekilde yürütüldüğünü söyledi.

İşverenlere Teşvik Uygulamalarıyla Destek

SGK Başkanı Kaya, istihdam üzerindeki mali yükü azaltmak amacıyla çeşitli teşvik uygulamaları geliştirdiklerini ve bu uygulamalar sayesinde sigortasız işçi çalıştırmayan işverenlerin desteklendiğini ifade etti. Bu teşviklerin, hem kayıtlı çalışmanın artırılmasına hem de dezavantajlı grupların istihdama katılımına katkı sağladığını belirtti.

Bilgilendirme Faaliyetleri ve Hizmet Kalitesinde Dijital Dönüşüm

Kaya, sosyal güvenlik sistemine dair bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmalarının özellikle il müdürlükleri aracılığıyla yürütüldüğünü söyledi. Gelişen teknoloji sayesinde vatandaşlara sunulan hizmetlerin kalitesinin artırıldığını belirten Kaya, e-Devlet üzerinden sağlanan 180’e yakın hizmetle sigortalıların ve işverenlerin bürokratik işlemlere gerek kalmadan daha hızlı ve kolay erişim sağladığını aktardı. 2024 yılında SGK’nin e-Devlet hizmetleri, toplamda 2 milyarı aşan kullanım sayısıyla tüm kamu kurumları arasında en çok tercih edilen kurum oldu.

Denetimlerde Uygulanan Yaptırımlar ve Teşvik Kaybı

Kayıt dışı istihdamla mücadele kapsamında yürütülen iş yeri denetimlerinin sonuçlarına da değinen Kaya, 2024 yılında 124 bin 982 iş yerinde, 2025’in ilk dört ayında ise 29 bin 463 iş yerinde denetim gerçekleştirildiğini kaydetti. Bu kapsamda 2024 yılı boyunca toplamda 2 milyar 36 milyon 732 bin 167 lira tutarında idari para cezası uygulandığını açıkladı.

Kaya, işverenlerin kayıt dışı işçi çalıştırmaları hâlinde prim teşviklerinden yararlanma haklarını kaybettiğini vurguladı. Buna göre, ilk tespitte bir ay süreyle teşvik hakkı kaybedilirken, bu durumun üç yıl içinde tekrarlanması hâlinde işverenin bir yıl süreyle teşviklerden yararlanmasının engellendiğini bildirdi.

15 Farklı Prim Teşviki Uygulanıyor

Kaya, kayıtlı istihdamı teşvik etmek amacıyla 15 farklı prim teşviki uyguladıklarını belirtti. Bu teşvikler arasında genç ve kadın istihdamına yönelik destekler, engelli bireyler için sağlanan teşvikler ve kültür yatırımlarına özel teşviklerin yer aldığını ifade etti. Rehberlik faaliyetlerinin yanı sıra, sivil toplum kuruluşları, meslek odaları ve üniversiteler aracılığıyla kamuoyuna yönelik bilgilendirme faaliyetleri yürütüldüğünü de aktardı.

Yapay Zekâ Destekli Uygulamalar Devrede

Avrupa’nın en büyük veri merkezlerinden birine sahip olduklarını belirten Kaya, kurumun teknolojik altyapısını geliştirmeye devam ettiklerini ve yapay zekâ teknolojilerinden de faydalanarak çeşitli uygulamalar geliştirdiklerini ifade etti.

SGK Başkanı Raci Kaya, tüm bu çalışmaların yürütülmesinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın verdiği destekten dolayı teşekkürlerini sundu.